Het is zeker nog een kilometer of vijf naar het dorpje Valls, in het achterland van de Catalaanse provincie Tarragona. Maar nu al zien en ruiken we de rookpluimen. Zonder dat ik er iets tegen kan doen, loopt het water me in de mond. Nog even en dan is het aanvallen op Festa de Calcotada Valls.
Zwartgeblakerde sliertui
We zijn dan ook onderweg naar Gran Festa de Calçotada. Calçots, voor onze emigratie naar Spanje, had ik nooit van deze groente gehoord. Maar inmiddels staat de zwartgeblakerde sliertui met stip op nummer één op mijn lijstje met favoriete wintergroenten.
Gran Festa de Calcotada Valls | Uienbarbecue
Elk laatste zondag van januari is het groot feest Valls. Dan staat het Catalaanse stadje – waar de calçot zijn oorsprong vindt – in het teken van de grootste calçotada van het jaar. Wat zeg ik, alle pleinen in de stad veranderen tijdens Gran Festa Calcotta in een mega grote barbecue.
Calcotada Valls | Salsa Romesco
Vrouwen in klederdracht delen plastic lepels uit, gevuld met een stevige oranjerode saus. Ik proef knoflook, noten, paprika, azijn en olijfolie. Mmm, romig en pittig tegelijk. Deze salsa Romesco smaakt naar meer. ‘Kijk mam’, roept Pip verrukt. Ze wijst naar een metershoge calcot, die over het plein op ons af komt geschuifeld. ‘Mogen we met hem op de foto?’
Calcot festival in Valls
Ik hoopte natuurlijk op een gezellig eetfeestje, maar Gran Festa de Calçotada in Valls blijkt meer dan een evenement. Echt, ik heb van mijn leven niet zoveel Chinese toeristen bij elkaar gezien. Met buslading vol zijn ze naar het dorp gebracht. Voetje voor voetje schuifelen we door het oude centrum van Valls.
Alsof ik over de vrijmarkt loop in Amsterdam tijdens Koningsdag. Gelukkig zijn veel etalages speciaal voor de mega uienbarbecue in Calcot stijl versierd en verveel ik me geen moment.
And the winner is…
Op Placa del Blat strijden dames uit de omgeving voor de titel ‘De lekkerste Salsa Romesco’. Op Placa El Pati is Concurs de Menjar Calcots aan de gang. Onder luid gejuich van de duizenden toeschouwers op het plein verstouwen tien lekkerbekken zo snel ze kunnen zoveel mogelijk sliertuien.
Op Placa Zeta worden de calcots van de deelnemende boeren gekeurd op kleur, dikte en grootte. Tientallen bosjes zijn genummerd. Wie wint dit jaar de trofee?
Uienbarbecue Valls
Speciaal voor de grootse calcotfestival in Valls is Jaume Mercade ingericht als mega barbecueplaats. Lang hoef je niet te zoeken naar dit pleintje. Ga gewoon af op de geur van verbrand hout. Het plein ziet mistig van de rookwolken. Jongens en meisjes met in klederdracht snijden en grillen de calcots op traditionele wijze.
Festa de Calcotada Valls | Kliederboel
Op veel plekken in de binnenstad zijn speciaal voor het calcotada Valls lange picknicktafels neergezet. Gedekt met wit plastic. Inwoners en toeristen behangen met slabbetjes werken schouder aan schouder calcots naar binnen. Als een haring glijden de zwartgeblakerde sliertuien naar binnen. Eén ding hebben de smulpapen gemeen: zwarte vingers.
Calcotrestaurant in Valls
Lees je deze blog nou na 28 januari dan is er geen man overboord. In en rondom Valls vind je meerdere heel goede Calcotrestaurants. Cal Ganxo is mijn favoriet. Dit superknusse calcot restaurant in Masmolets is van november tot en met maart elke MIDDAG geopend.
Er was eens…
Volgens de legende werd de sliertui bij toeval ontdekt door een boer uit Valls, die zijn uien een jaar vergat te rooien. Na het zaaien ontstaat in het eerste jaar een ui. Als deze niet uit de grond wordt getrokken, gaat hij scheuten – calçots – terwijl de oorspronkelijke ui verrot.
Calçots lijken op een te kleine prei of een uit de kluiten gewassen lente ui, net hoe je wilt. Van oktober tot en met maart worden calçots geoogst. En alleen in deze periode kun je de groente eten. Tenminste, vers. De uienbarbecue wordt calçotada genoemd.
Een bosje Catalaanse nieuwe
Volgens traditie worden calçots geroosterd boven open vuur, dat gestookt wordt met takken van wijnranken. Eenmaal zwartgeblakerd, wordt de groente per bos van 12 of 16 in oude kranten gewikkeld. Half uurtje nagaren en klaar is Kees.
Calcot Festival in Valls
Op het Calcot festival in Valls eet je de sliert-uien gewoon uit de krant. In calcotrestaurants wordt de groente volgens traditie geserveerd op een oude dakpan. Nadat je de groente uit zijn zwarte jasje hebt geholpen, dip je hem in die verrukkelijke Romesco-salsa en laat je hem als een Hollandse nieuwe in je keel glijden. Ogen dicht en genieten maar.
Hoteltip in Valls
Praktische informatie
WAT | Calcot Festival in Valls
WAAR | Het centrum van Valls
WANNEER | Laatste weekend van januari | Zaterdag en zondag van tien tot twee in de middag